|
Bologna Süreci kapsamında Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın (European Higher Education Area – EHEA) sosyal boyutu hakkında sürdürülen Eurostudent projesi, Avrupa’da yükseköğrenim görmekte olan öğrencilerin sosyo-ekonomik yaşam koşulları ile ilgili veriler toplayıp karşılaştırmalı analiz yapan bir projedir. Aralarında Türkiye’nin de yer aldığı toplam 23 Avrupa ülkesinin katılımı ve katkıları ile gerçekleştirilen ve 2006-2007 yılı verilerden oluşan projenin üçüncü aşamasına ilişkin EUROSTUDENT III raporu 2008 yılı içinde http://www.eurostudent.eu adresinde yayımlanacaktır. Eurostudent Projesi, Almanya – Hannover’de bulunan HIS (Hochschul-Informations-System) tarafından koordine edilmekte ve Avrupa Birliği Socrates eğitim programı altında finanse edilmektedir.
Tarihçe ve Katılımcı Ülkeler: İlk kez 1997 yılında, Avusturya, Fransa, Almanya ve İtalya’daki yükseköğretim öğrencilerinin sosyo-ekonomik yaşam koşullarını araştırmak üzere gerçekleştirilen pilot uygulamanın başarı ile tamamlanmasının ardından, Avrupalı öğrencilerin yaşam koşullarının düzenli periyotlarla izlenmesini teminen, Avrupa Birliği Komisyonu’nun Socrates programı altında sağladığı finansal destekle, sırasıyla Eurostudent 2000 ve Eurostudent 2005 projeleri gerçekleştirilmiştir.
Eurostudent 2000 projesine, 9 AB üyesi (Almanya, Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İtalya ve Portekiz) katılırken; 2005’te gerçekleştirilen projeye 11 AB ülkesinin (Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Letonya ve Portekiz) yanı sıra “gözlemci statüsü” (non-contributing countries) ile 14 ülke daha katılmıştır. Eurostudent III’e katkıda bulunan ülkeler Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık (İngiltere, Galler ve İskoçya), Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Letonya, Litvanya, Norveç, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye’dir. Ayrıca, Hırvatistan, Danimarka, Gürcistan, Yunanistan ve Macaristan gözlemci ülke olarak bu projeye katılmışlardır ve 2008 yılında başlayacak olan Eurostudent IV projesine tam olarak katılmaları beklenmektedir.
Amaç: Eurostudent Projesinin amacı, genel olarak, Avrupa’daki yükseköğretim öğrencilerinin sosyo-ekonomik koşulları hakkında uluslararası karşılaştırılabilirlikte ve güvenilir veriler toplamak, analiz etmek ve katılımcı ülkelerdeki ilgili kurumlara eğitim politikalarını belirlemelerinde ve/veya mevcut politikalarını iyileştirmelerinde yardımcı olmaktır. Özel olarak projenin amaçları;
Bu amaçlar, 2010 yılına kadar Avrupa Birliği’ni dünyanın en rekabetçi bilgi ekonomisi haline getirmeyi amaçlayan Lizbon Stratejisi hedefleri ile örtüşmekte; bireylerin potansiyellerini kişisel gelişimleri ve toplum ve ekonomiye katkıları bakımından en üst düzeye eriştirmeyi hedefleyen ve 2010 yılına kadar cazip ve rekabetçi bir Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı amaçlayan Bologna Süreci hedeflerine de uygunluk göstermektedir.
Konu Başlıkları ve Göstergeler: Proje, temel olarak, yükseköğretim öğrencilerinin, sosyo-ekonomik yaşam koşulları ve uluslararası hareketlilik konularına odaklanmakta ve aşağıda sıralanan üç ana başlık altında ele alınan yedi konu başlığı ile ilgili toplam 249 karşılaştırmalı göstergeden oluşmaktadır:
Sonuçlar: Projenin sonuçları, aşağıda belirtilen birbirini tamamlar nitelikte iki rapordan ve projenin veri setine dolaysız erişimden oluşmaktadır:
Avrupa Yükseköğretiminin Sosyal Boyutu Açısından Önemi: Avrupa yükseköğretiminin sosyal boyutunun, 2003 yılından itibaren Bologna Süreci kapsamında ele alınan bir konu haline gelmesi ile birlikte, Eurostudent Projesi de önem kazanmaya başlamış; ve sosyal boyut konusunda kaydedilen ilerlemelere ilişkin mevcut durumunun izlenmesinde temel bir araç olarak görülmeye başlanmıştır. 2003’te Berlin’de gerçekleştirilen Bologna Süreci Bakanlar Konferansı sonunda yayımlanan Berlin Bildirgesi’nde “sosyal boyut ve öğrencilerin sürece etkin katılımı” maddesi, Bologna Süreci’nin politik hedefleri arasına eklenmiştir. 2005 yılında Bergen’de gerçekleştirilen Bologna Bakanlar Konferansı sonunda yayımlanan Bergen Bildirgesi ve en son 2007 Mayıs’ta Londra gerçekleştirilen Bakanlar Konferansında benimsenen Londra Bildirgesi ile aşağıdaki ortak görüş oluşturulmuştur:
Yükseköğretim, toplumda sosyal bütünleşmeyi geliştirmede, eşitsizliklerin azaltılmasında, ve bilgi, beceri ve yeterlilik düzeyinin artırılmasında güçlü bir rol oynamalıdır. Bu sebeple, oluşturulacak yükseköğretim politikası, kişisel gelişimleri ve sürdürülebilir, demokratik ve bilgi temelli bir topluma katkıları bakımından kişilerin potansiyellerini azami düzeye çıkartmayı hedeflemelidir. Yükseköğretime başlayan, katılan ve yükseköğretimi tamamlayan öğrencilerin, bütün düzeylerde ulusal çeşitlilikleri yansıtması hedeflenmektedir. Öğrencilerin, sosyal ve ekonomik geçmişlerinden kaynaklanan engeller olmadan, eğitimlerini tamamlayabilmesi en temel amaçtır. Bundan dolayı, öğrencilere yeterli hizmet sunulması, yükseköğretime erişimde ve yükseköğretimde daha esnek öğrenim yollarının oluşturulması ve her düzeyde fırsat eşitliğine dayalı katılımın artırılması yönündeki çabalar sürdürülmelidir.
Türkiye’de uygulanması: Yükseköğretim Genel Kurulunun 03.02.2006 tarihli kararı ile, projenin ülkemizde yürütülmesi amacıyla, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nezih Güven, Doç. Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör ve Yard. Doç. Dr. Mustafa Şen’den oluşan bir komite kurulmuştur. Proje kapsamında, 2007’nin Mart-Nisan aylarında, ÖSYM’nin bilgilerini sağladığı rasgele seçilmiş 67,000 öğrenciye ankete katılım davetiyesi gönderilmiştir. Anket ODTÜ Bilgi işlem Merkezinin hazırladığı bir programla internet üzerinden gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık 15.000 öğrenci anketi tamamlamıştır. Anket sonuçları 2008 ortalarında açıklanacaktır. |